De maatschappij verandert. Van bepaalde woorden wordt afscheid genomen. Zoals van het woord ‘allochtonen’. Een woord dat we tien jaar terug nog zeiden, maar nu kiezen steeds meer mensen voor ‘mensen met een migratieachtergrond’. Zo ook nieuwsorganisaties. Zij vinden die tweede term veel minder negatief beladen. De hoop is dat minder mensen moeite met deze term hebben en zo meer mensen worden aangesproken.

Meer mensen aanspreken, dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Doorgewinterde journalisten zeggen dat ze naadloos aanvoelen hoe ze hun publiek aan moeten spreken, maar deze keuzes zijn bijna nooit onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek. In mijn rapport stel ik voor hoe zo’n publieksonderzoek eruit moet zien en voer ik dit ook uit.

Impact

Hoe je zoveel mogelijk mensen kan betrekken bij je berichtgeving staat in stijlgidsen, adviezen en onderzoeken. Toch bestaat er nog altijd een grijs gebied. Enerzijds zijn er de adviezen uit onderzoeken en stijlgidsen over welke taal inclusief is. Anderzijds is er bij nieuwsorganisaties de wil om ‘bondgenoot’ te zijn van het hele publiek. En daarvoor moet je de taal spreken van je publiek.

Omdat ik zelf in de journalistiek werk, vind ik dit een interessant thema. Door mijn ervaring kan ik zeggen dat inclusief taalgebruik actueler en relevanter is dan ooit. Er gebeurt veel in de maatschappij en taal verandert soms snel mee, maar ook soms juist niet. Dat maakt dat nieuwsorganisaties niet altijd weten wat hun publiek vindt van bepaalde inclusieve taal. Het valt me op dat in onderzoeken naar inclusieve taal het publiek nauwelijks wordt gevraagd wat zij ervan vinden. Terwijl het publiek juist zo’n belangrijke schakel is. Als je taalgebruik als nieuwsorganisatie raak is, kun je impact creëren. Dagelijks checken miljoenen mensen het nieuws op hun telefoon of kijken ze naar een nieuwsuitzending op tv. Uit taalkundige onderzoeken blijkt dat mensen neigen naar het herhalen van wat ze hebben gehoord of gezien.

Spreektaal

Daarbij is wel een ‘maar’: het taalgebruik moet wel aansluiten bij hun spreektaal. Het publiek moet geen negatieve associaties hebben met een bepaald woord. Zoals een term die ‘woke’ wordt genoemd, of een term die als ‘racistisch’ kan worden gezien. Zo’n negatieve lading is niet gewenst. Dan wordt een term verwarrend, omdat deze afleidt van de informatie die wordt overgebracht. Verwarring veroorzaken is precies niet wat nieuwsorganisaties willen bereiken met hun communicatie. Zij willen snel en begrijpelijk informatie overdragen. Daarom is het van belang dat nieuwsorganisaties onderzoeken hoe hun publiek reageert op inclusieve termen.

RTL Nieuws

In mijn onderzoek richt ik me op de termen ‘allochtonen’ en ‘mensen met een migratieachtergrond’. In opdracht van RTL Nieuws vraag ik haar publiek naar de associaties met deze termen. Aan de hand daarvan beoordeel ik of de inclusieve term begrijpelijk en toegankelijk is voor de doelgroep van de nieuwsorganisatie. Het is waardevol voor de redactie van RTL Nieuws om te weten of haar keuze qua taalgebruik ook daadwerkelijk aansluit bij het publiek. Het is belangrijk dat te blijven toetsen. Zoals gezegd, taal verandert snel. En nieuwsorganisaties proberen daar, net als met hun nieuws, als een van de eersten bij te zijn.